Cliënten met bipolaire stoornis hebben sterke voorkeur voor gedeelde besluitvorming
In de afgelopen jaren is gedeelde besluitvorming (Shared decision-making, SDM) steeds belangrijker geworden binnen de geestelijke gezondheidszorg. Dit geldt vooral voor complexe aandoeningen, zoals een bipolaire stoornis. Toch is er weinig onderzoek gedaan naar de effecten van SDM bij de behandeling van bipolaire stoornissen in de dagelijkse praktijk. Een recente studie brengt nieuwe inzichten. Janwillem Renes is psychiater bij Altrecht en is één van de onderzoekers.
Janwillem, kun je uitleggen wat het doel van dit onderzoek was?
“Deze studie was onderdeel van een een groot naturalistisch onderzoek naar de behandeling van bipolaire stoornissen in dagelijkse behandelpraktijk in Nederland, welke plaats vond tussen december 2009 en juni 2014. Deze studie naar SDM vond achteraf plaats en richtte zich op het begrijpen van de relatie tussen gedeelde besluitvorming, de overeenstemming van behandelingen met behandelrichtlijnen, tevredenheid met de zorg en medicatietrouw. We wilden nagaan of we het Three-talk model voor SDM konden toepassen op de data van het onderzoek, waarin vragen waren opgenomen over de betrokkenheid van patiënten bij besluiten in de behandeling, en wat relaties van SDM zijn met de kwaliteit van de zorg. Er deden 839 cliënten uit verschillende poliklinieken mee aan het onderzoek.¨
Wat betekent TTM?
“Het TTM beschrijft drie stappen in gedeelde besluitvorming:
- Team talk – Dit gaat om bewustwording en het betrekken van de cliënt bij behandelbeslissingen.
- Option talk – Hierbij worden verschillende behandelopties besproken, inclusief de risico’s en voordelen.
- Decision talk – Dit is de fase waarin een behandeling wordt gekozen, mede gebaseerd op de voorkeuren en behoeften van de cliënt.”
Hoe hebben cliënten en zorgverleners het TTM in deze studie ervaren?
“Over het algemeen bleek dat cliënten een hoge mate van betrokkenheid ervaren. We zagen wel ook dat beslissingen nog vaak werden bepaald door zorgverleners, terwijl onderzoek laat zien dat cliënten meer zeggenschap willen.”
Wat waren de belangrijkste resultaten als je kijkt naar behandeluitkomsten?
“We vonden dat als cliënten meer betrokkenheid ervoeren in de Team talk fase (bij het maken van een behandelplan en wanneer naasten betrokken zijn), dit een positief significant verband had in de mate van overeenkomst van behandelingen met de Nederlandse richtlijn voor de behandeling van bipolaire stoornissen. Daarnaast werd gedeelde besluitvorming in verband gebracht met een verbeterde therapietrouw en grotere tevredenheid over de zorg.¨
Wat zijn volgens jou de grootste uitdagingen bij het implementeren van SDM in de praktijk?
“Een belangrijke uitdaging zijn de verschillende voorkeuren en mogelijkheden van cliënten, afhankelijk van hun stemming en ziekteverloop. Depressieve en manische symptomen kunnen bijvoorbeeld de mogelijkheid voor betrokkenheid beperken. Daarnaast vraagt SDM om tijd en training van zorgverleners om de gesprekken goed te begeleiden.”
Welke aanbevelingen heb je voor zorgverleners op basis van deze bevindingen?
¨Ten eerste om SDM verder te integreren in de behandeling. Het gebruik van gestructureerde tools, zoals schriftelijke en digitale informatie over behandelopties voor cliënten en behandelaren tijdens de behandeling, kan hierbij ondersteunen. Daarnaast is het belangrijk om naasten actief te betrekken bij de behandeling.”
Tot slot: hoe zie je de toekomst van SDM in de ggz?
“Ik denk dat SDM steeds belangrijker wordt, zeker met de groeiende nadruk op patiëntgerichte zorg. Het blijft belangrijk om onderzoek te blijven doen naar de beste manieren om SDM te implementeren en de effecten ervan, zodat we de zorg continu kunnen verbeteren.”
Lees hier het hele artikel.
